Ngành Khu Công Nghiệp: Bước Chuyển Mới Giữa Sóng Gió Ngắn Hạn và Cơ Hội Dài Hạn

Cơ hội cho ngành khu công nghiệp vẫn rộng mở trong dài hạn – Ảnh minh họa.

Trong bối cảnh những biến động thuế quan từ thị trường quốc tế gây ra không ít thách thức cho hoạt động sản xuất – xuất khẩu, ngành khu công nghiệp Việt Nam vẫn được đánh giá là có nhiều tiềm năng phát triển trong dài hạn.

Thách thức ngắn hạn: Áp lực từ chính sách thuế của Mỹ

Ngày 2/4/2025, Mỹ công bố danh sách áp thuế đối ứng dựa trên thặng dư thương mại, trong đó Việt Nam nằm trong nhóm quốc gia bị áp thuế cao nhất. Điều này khiến các đối thủ như Ấn Độ, Indonesia, Philippines và Thái Lan trở nên hấp dẫn hơn trong mắt các nhà đầu tư nước ngoài.

Tuy nhiên, theo bà Trần Phương Thảo – chuyên viên phân tích tại Chứng khoán Bảo Việt (BVSC), các doanh nghiệp lớn vẫn chủ động ứng phó bằng cách đa dạng hóa nhà máy và điều chỉnh chuỗi cung ứng. Họ đã lên kế hoạch di chuyển các sản phẩm chịu thuế cao sang các quốc gia có ưu đãi tốt hơn, trong khi vẫn giữ lại một phần hoạt động tại Việt Nam để tối ưu chi phí.

Chiến lược FDI mới: Dịch chuyển linh hoạt, nhưng vẫn đặt niềm tin vào Việt Nam

Một số “ông lớn” như Apple, Foxconn, Luxshare và Goertek tiếp tục mở rộng tại Việt Nam, nhấn mạnh vai trò chiến lược của Việt Nam trong chuỗi cung ứng điện tử. Trong khi đó, các tập đoàn khác như LG, Intel và Samsung đang đánh giá khả năng mở rộng sang các quốc gia thuế thấp hơn nhằm giảm rủi ro ngắn hạn.

Theo bà Thảo, các yếu tố như chi phí lao động, hạ tầng logistics, tự do thương mại và môi trường chính trị ổn định tiếp tục là lợi thế giúp Việt Nam duy trì sức hút dòng vốn FDI trong dài hạn. Đặc biệt, việc sở hữu các hiệp định thương mại như CPTPP, EVFTA, RCEP là lợi thế mà ít quốc gia trong khu vực có được.

Khu công nghiệp cần thay đổi để thích ứng và phát triển

Các yếu tố quyết định đến xu hướng dịch chuyển dòng vốn FDI.

Phát biểu tại hội thảo "Thuế quan Hoa Kỳ và sự dịch chuyển chuỗi cung ứng", ông Khoa Nguyễn Augustin – Phó TGĐ Công ty Liên doanh Việt Nam – Nhật Bản cho biết: "Nhà đầu tư FDI giờ đây không chỉ hỏi giá thuê đất, mà muốn biết tốc độ triển khai sản xuất, xuất khẩu và khả năng cung ứng linh kiện đạt chuẩn ngay trong khu công nghiệp".

Điều này cho thấy, mô hình khu công nghiệp cần được chuyển đổi toàn diện:

• Từ hạ tầng cứng sang hạ tầng thông minh
• Từ cho thuê đơn thuần sang hỗ trợ toàn diện chuỗi giá trị
• Phát triển khu công nghiệp sinh thái, áp dụng năng lượng tái tạo, công nghệ xanh, đáp ứng tiêu chuẩn môi trường quốc tế.

Bên cạnh đó, dịch vụ "mềm" như thủ tục hải quan một cửa, phòng lab kiểm định xuất khẩu, hỗ trợ pháp lý,… cũng trở thành yếu tố bắt buộc nếu muốn duy trì sức cạnh tranh.

Triển vọng dài hạn: Việt Nam vẫn là điểm đến chiến lược

Dù đối mặt với áp lực thuế ngắn hạn, Việt Nam vẫn được đánh giá là một trong những điểm đến FDI hàng đầu khu vực nhờ vị trí địa lý, chi phí sản xuất cạnh tranh và sự hội nhập sâu rộng.

“Chúng tôi cho rằng ngành khu công nghiệp vẫn còn nhiều cơ hội trong dài hạn. Những thay đổi mới không áp thuế toàn diện mà đang phân loại cụ thể theo ngành hàng. Khi các mức thuế rõ ràng hơn, dòng vốn FDI sẽ tiếp tục luân chuyển, không bị đình trệ như đầu năm 2025,” bà Phương Thảo khẳng định.

Kết luận

Ngành khu công nghiệp Việt Nam đang đứng giữa giao điểm của thách thức và cơ hội. Trong ngắn hạn, thuế quan có thể tạo áp lực, nhưng trong dài hạn, với định hướng phát triển đúng đắn và sự chủ động từ phía doanh nghiệp lẫn chính sách quốc gia, Việt Nam hoàn toàn có thể duy trì vị thế là "cứ điểm sản xuất" của thế giới.